Shiv Kumar Batalvi
ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ

Shiv Kumar Batalvi (1936–1973) was born in a Saraswat Brahmin family in village Bara Pind Lohtian, Shakargarh Tehsil, Sialkot District (Punjab province, Pakistan). His father Pandit Krishan Gopal was a village tehsildar and his mother Shanti Devi, a housewife. In 1947, his family moved to Batala Gurdaspur district where his father worked as a patwari and young Shiv received his primary education. He is known for his romantic poetry. His poetry recitations, and singing his own verse, made him and his work very popular amongst the masses. He became the youngest recipient of the Sahitya Akademi award in 1967 for his epic verse play Loona. His poetical works are Peeran Da Paraga (1960), Lajwanti (1961), Aate Dian Chirian (1962), Mainu Vida Karo (1963), Birha Toon Sultan (1964, a selection), Dardmandan Deean Aaheen (1964), Loonan (1965), Main Te Main (1970), and Aarti (1971).

ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ (੧੯੩੬-੧੯੭੩) ਦਾ ਜਨਮ ਇਕ ਬਰਾਹਮਣ ਘਰਾਣੇ ਵਿਚ, ਬੜਾ ਪਿੰਡ ਲੋਹਟੀਆਂ, ਤਹਸੀਲ ਸ਼ਕਰਗੜ੍ਹ, ਜ਼ਿਲਾ ਸਿਆਲਕੋਟ (ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਨ) ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੰਡਿਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਗੋਪਾਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇਵੀ ਜੀ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸਨ । ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਦ ੧੯੪੭ ਵਿਚ ਉਹ ਬਟਾਲੇ (ਜ਼ਿਲਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ) ਆ ਗਏ । ਇੱਥੇ ਹੀ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ । ਉਹ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਕਵੀ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੀਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ੧੯੬੭ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿ ਨਾਟ ਲੂਣਾਂ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ; ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਪਰਾਗਾ, ਲਾਜਵੰਤੀ, ਆਟੇ ਦੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ, ਮੈਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰੋ, ਦਰਦਮੰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਆਹੀਂ, ਲੂਣਾਂ, ਮੈਂ ਤੇ ਮੈਂ, ਆਰਤੀ ਅਤੇ ਬਿਰਹਾ ਤੂੰ ਸੁਲਤਾਨ (ਚੋਣਵੀਂ ਕਵਿਤਾ) ।

ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ

  • ਉਮਰਾਂ ਦੇ ਸਰਵਰ
  • ਉੱਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ
  • ਅੱਖ ਕਾਸ਼ਨੀ
  • ਅੱਧੀ ਰਾਤੀਂ ਪੌਣਾਂ ਵਿਚ
  • ਅੰਬੜੀਏ ਸੁਗੰਧੜੀਏ
  • ਇਹ ਕੇਹੇ ਦਿਨ ਆਏ
  • ਇਹ ਮੇਰਾ ਗੀਤ
  • ਇਕ ਅੱਧ ਗੀਤ ਉਧਾਰਾ ਹੋਰ ਦਿਉ
  • (ਇਕ) ਸਾਹ ਸੱਜਣਾਂ ਦਾ
  • ਸਾਨੂੰ ਟੋਰ ਅੰਬੜੀਏ ਟੋਰ
  • ਸ਼ਿਕਰਾ-ਮੈਂ ਇਕ ਸ਼ਿਕਰਾ ਯਾਰ ਬਣਾਇਆ
  • ਹਾਏ ਨੀ ਮੁੰਡਾ ਲੰਬੜਾਂ ਦਾ
  • ਗਲੋੜੀਆਂ
  • ਚੰਬੇ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ
  • ਚੀਰੇ ਵਾਲਿਆ
  • ਜਿਥੇ ਇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਗਦੇ ਨੇ ਚੋ
  • ਜਿੰਦ ਮਜਾਜਣ
  • ਜਿੰਦੂ ਦੇ ਬਾਗ਼ੀਂ
  • ਢੋਲੀਆ ਵੇ ਢੋਲੀਆ
  • ਧਰਮੀ ਬਾਬਲਾ-ਜਦ ਪੈਣ ਕਪਾਹੀ ਫੁੱਲ
  • ਨਦੀਆਂ ਵਾਹੁ ਵਿਛੁੰਨੀਆਂ
  • ਪਰਦੇਸ ਵੱਸਣ ਵਾਲਿਆ
  • ਪ੍ਰੀਤ ਲਹਿਰ
  • ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਪਰਾਗਾ
  • ਬਾਬਲ ਜੀ
  • ਬਿਰਹੜਾ-ਲੋਕੀਂ ਪੂਜਣ ਰੱਬ
  • ਬੋਲ ਵੇ ਮੁਖੋਂ ਬੋਲ
  • ਮਾਏ ਨੀ ਮਾਏ
  • ਮਿੱਟੀ
  • ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਾਵੇ
  • ਮੇਰਾ ਢਲ ਚੱਲਿਆ ਪਰਛਾਵਾਂ
  • ਮੇਰੀ ਉਮਰਾ ਬੀਤੀ ਜਾਏ
  • ਮੇਰੀ ਝਾਂਜਰ ਤੇਰਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦੀ
  • ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਜੀਓ
  • ਮੇਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਣੀ
  • ਮੈਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰੋ
  • ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ
  • ਪੁਰੇ ਦੀਏ ਪੌਣੇ (ਗੀਤ)
  • ਰਾਤ ਚਾਨਣੀ ਮੈਂ ਟੁਰਾਂ
  • ਰਾਤਾਂ ਕਾਲੀਆਂ (ਝੁਰਮਟ ਬੋਲੇ)
  • ਰਿਸ਼ਮ ਰੁਪਹਿਲੀ
  • ਲੱਛੀ ਕੁੜੀ
  • ਲੂਣਾ-ਧਰਮੀ ਬਾਬਲ ਪਾਪ ਕਮਾਇਆ
  • ਵਾਸਤਾ ਈ ਮੇਰਾ
  • ਵੇ ਮਾਹੀਆ
  • ਮਿਲੀ-ਜੁਲੀ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ

  • ਅੱਖ ਕਾਸ਼ਨੀ
  • ਸਵੇਰ ਆਈ
  • ਸੱਚਾ ਸਾਧ
  • ਸੱਚਾ ਵਣਜਾਰਾ
  • ਸੱਤ ਬੱਚੇ
  • ਸੱਦਾ (ਚੜ੍ਹ ਆ, ਚੜ੍ਹ ਆ, ਚੜ੍ਹ ਆ)
  • ਸੱਪ
  • ਸਾਗਰ ਤੇ ਕਣੀਆਂ
  • ਸਾਂਝੀ ਖੇਤੀ
  • ਸੂਬੇਦਾਰਨੀ
  • ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਮੌਤ
  • ਸ਼ਰਮਸ਼ਾਰ
  • ਸ਼ੇਰ ਮਾਹੀ
  • ਹਾਏ ਨੀ ਮੁੰਡਾ ਲੰਬੜਾਂ ਦਾ
  • ਕਣਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ
  • ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਚ
  • ਕੰਧਾਂ
  • ਕੁੱਤੇ
  • ਕੋਹ ਕੋਹ ਲੰਮੇ ਵਾਲ
  • ਖੋਟਾ ਰੁਪਈਆ
  • ਗੁਮਨਾਮ ਦਿਨ
  • ਗ਼ੱਦਾਰ
  • ਚੀਰੇ ਵਾਲਿਆ
  • ਛੱਤਾਂ
  • ਜਾਗ ਸ਼ੇਰਾ-ਤੇਰਾ ਵੱਸਦਾ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬ
  • ਜੈ ਜਵਾਨ ਜੈ ਕਿਸਾਨ
  • ਟਰੈਕਟਰ 'ਤੇ
  • ਢੋਲ ਵਜਾਓ
  • ਤਿਰੰਗਾ
  • ਥੋੜੇ ਬੱਚੇ
  • ਦੁੱਧ ਦਾ ਕਤਲ
  • ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਿਪਾਹੀ
  • ਦੇਸ਼ ਮਹਾਨ
  • ਦੋ ਬੱਚੇ
  • ਧਰਤੀ ਦੇ ਜਾਏ
  • ਨਵੀਂ ਸਵੇਰ
  • ਪੁਰਾਣੀ ਅੱਖ
  • ਫਾਂਸੀ
  • ਫ਼ਰਕ
  • ਬਾਬਾ ਤੇ ਮਰਦਾਨਾ
  • ਬੁੱਢੀ ਕਿਤਾਬ
  • ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ
  • ਮੇਰੀ ਝਾਂਜਰ ਤੇਰਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦੀ
  • ਮੌਤ ਦੇ ਰਾਹ
  • ਰਾਸ਼ਨ ਕਰ ਦੇ
  • ਰਾਤਾਂ ਕਾਲੀਆਂ (ਝੁਰਮਟ ਬੋਲੇ)
  • ਰੁੱਖ
  • ਲਫ਼ਜ਼
  • ਲੱਛੀ ਕੁੜੀ
  • ਲਾ ਦੇ ਜ਼ੋਰ
  • ਲਾਲ ਤਿਕੋਨ
  • ਲੁੱਚੀ ਧਰਤੀ
  • ਵੱਜੇ ਢੋਲ
  • ਵੇ ਮਾਹੀਆ