Kaj door Ronald Westerbeek

A1 Bibliografische beschrijving Ronald Westerbeek, Kaj. Zoetermeer, 1997 A2 Samenvatting Kaj van Dam wordt door berbers gevonden in de woestijn. Hij is ergens voor op de vlucht, maar het is voor de berbers onduidelijk waarvoor. Kaj is erg afstandelijk, maar langzaam ontstaat er een vriendschap tussen Mustapha en Kaj. Kaj begint te vertellen over zijn jeugd. Hij heeft een broer Huib en is zijn hele leven al verliefd op Tamara. Maar Tamara neigt meer naar Huib. Als ze gaan studeren in Utrecht richt Kaj met wat vrienden een band op. In de liedjes die ze spelen kan hij zijn gevoelens voor Tamara kwijt. Kaj voelt zich bedreigd in de woestijn en wil zo snel mogelijk weg. Hij gaat zijn rode eend repareren die total loss is. Uiteindelijk vertelt Kaj aan Mustapha waarom hij op de vlucht is. Hij heeft zijn broer Huib in woede vermoord, omdat Tamara bij hem de nacht door had gebracht. Twee dagen later komt er een telegram van Huib. Hij is in Marrakech en wil Kaj zien. Kaj stuurt Mustapha vooruit om Huib te ontvangen. Hij repareert zijn auto en gaat er vandoor richting Algerije. Halverwege loopt de auto vast op een zandheuvel. Met veel moeite probeert Kaj de auto los te krijgen, waarbij hij zijn been breekt. Huib kent zijn broer en heeft door dat hij niet zal komen. Huib en Mustapha vertrekken naar Merzouga. In de auto vertelt Huib dat Tamara de zus is van Kaj. Huib zelf is hun halfbroer. Waarschijnlijk komen Huib en Mustapha niet op tijd bij Kaj, die omkomt van de hitte. A3 Titelverklaring Het lijkt me vrij duidelijk waarom het boek Kaj heet. Want het hele verhaal gaat over Kaj, een jongen die nogal in de knoop zit met zichzelf en met anderen.
A5 Belangrijkste Thema Ik denk dat het boek voornamelijk over eenzaamheid en jaloezie gaat. In de gesprekken met Mustapha en Rasoul wordt duidelijk dat het leven als een woestijn is. "Er is geen liefde meer" is een uitspraak die geregeld terugkeert. Maar ook typeert Kaj het leven waaraan hij deelnam als leeg, eenzaam en doelloos. In allerlei herinneringen komen deze kwalificaties terug. Als er tijdens Kaj's verblijf in Merzouga een Fransman in de woestijn sterft, weet Kaj: "Dit is de hel (...) En ik heb hem zelf opgezocht." (p. 85.) Kaj vertelt Rasoul en Mustapha ook over zijn onbeantwoorde liefde voor Tamara en van zijn jaloezie tegenover Huib. Deze jaloezie heeft geleid tot moord. A6 De schrijver Ronald Westerbeek is geboren in 1970. Hij is freelance journalist, eindredacteur van het literair-cultureel tijdschrift Icarus en adviseur van het literair tijdschrift Liter. Eerder publiceerde hij verhalen in de literaire tijdschriften Woordwerk en Bloknoot. Verder schreef hij Gods terrarium in 1999. Ronald Westerbeek is een christen. Dat komt terug in het boek. In het boek werd Kaj beschreven als Jakob (die vlucht om zijn broer) en als Kaïn ( die zijn broer vermoord).Er komen nog meer dingen uit de bijbel naar voren. Kaj is ook christelijk opgevoed. B1 Is het verhaalbegin in medias res, ab ovo of post-rem? Ik denk dat het verhaalbegin post-rem is. Dat lijkt mij overduidelijk want hetgene waar Kaj voor vlucht is al gebeurd. Door het vertellen van Kaj kom je er tijdens het lezen langzamerhand achter. B2 Is er bij het verhaaleinde sprake van een gesloten of open einde? Ik vind dat het verhaal een open einde heeft. Je weet niet zeker of Kaj omgekomen is, de kans is wel groot. Er zijn nog genoeg vragen die voor mij onbeantwoord blijven. Vinden Mustapha en Huib Kaj? Waarom verzwijgt Kaj dat Tamara zijn zus is? Is Huib echt zo gemeen als hij in het boek beschreven wordt? Hoe loopt het af met Huib en Tamara? C1 Opvallende dingen De stijl van het verhaal is erg eentonig en dat maakt het een beetje saai. Als Kaj in de Erg Chebbi verblijft, komen de woorden hitte, zand en zon herhaaldelijk terug. “De zon is voorbij haar hoogste punt. De hitte lijkt vloeibaar en omspoelt je van achter en van voren.” (Blz. 106) En iedere keer als Kaj over vroeger of gebeurtenissen met Tamara vertelt, dan wordt dat in een terneergeslagen stijl verteld. “Nooit waren er op aarde zo veel mensen. Nooit waren we zo eenzaam.” (Blz. 58.) C2 Aanrader? Ik vind dit boek wel een aanrader voor een klasgenoot. Het boek heeft geen moeilijk taalgebruik en – ondanks dat het allemaal een beetje vaag blijft – zijn de grote lijnen uit het verhaal wel goed te volgen. Het is geen dik boek en de zinnen lezen makkelijk. Ook zet het je aan het denken over dingen, zoals het geloof en hoe je daarmee omgaat als je uit het veilige kringetje van school, kerk en ouders raakt.